Διαστήματα I

 

 

Η απόσταση ανάμεσα σε δύο νότες ονομάζεται διάστημα.

 

Τα διαστήματα έχουν δύο χαρακτηριστικά: 

α) τον ποσοτικό προσδιορισμό (1ης, 2ας, 3ης, 4ης κλπ.) και 

β) τον ποιοτικό προσδιορισμό (καθαρό, μικρό, μεγάλο, αυξημένο, ελαττωμένο κλπ.)

 

Τα διαστήματα 1ης έως 8ης ονομάζονται απλά και τα μεγαλύτερα από 8ης σύνθετα. 

Επίσης μπορούμε να διακρίνουμε ανιόντα και κατιόντα διαστήματα.  

 

Τα διαστήματα κατατάσσονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα σε:

 

 Έτσι τα διαστήματα 1^ης στην κλίμακά Ντο μείζονα είναι τα εξής και είναι όλα Καθαρά:

 Τα 2^ας χωρίζονται σε μικρά και Μεγάλα:

 Τα 3^ης επίσης χωρίζονται σε μικρά και Μεγάλα:

 Τα 4^ης είναι όλα Καθαρά εκτός από το Φα-Σι που είναι αυξημένο (διότι είναι 3Τ και συνεπώς μεγαλύτερο από Κ):

 Τα 5^ης είναι όλα Καθαρά:

 Τα 6^ης χωρίζονται σε μικρά και Μεγάλα:

 Τα 7^ης επίσης χωρίζονται σε μικρά και Μεγάλα:

 Και το Ντο-Ντο΄ είναι το διάστημα 8^ης Καθαρό (δηλαδή η οκτάβα):

Πολλές φορές για να βρούμε ένα μεγάλο διάστημα χρειάζεται να καταφύγουμε στην αναστροφή του. Στην αναστροφή ενός διαστήματος οι δύο νότες που το σχηματίζουν τοποθετούνται έτσι ώστε το διάστημα να αντιστραφεί. Ο κανόνας για τις αναστροφές διαστημάτων φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Αξίες II, Πεντάγραμμο, Κλειδί του Σολ

Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε ότι μπορούμε να ομαδοποιήσουμε τις ρυθμικές φράσεις όπως αυτές επαναλαμβάνονται σε ένα απλό ρυθμικό σχήμα.

Κανονικά στη μουσική υπάρχει σε ένα άλλο επίπεδο μία ακόμη ομαδοποίηση, αυτή των χρόνων, με τη χρήση των μουσικών μέτρων. [Μία πρωταρχική έννοια των μουσικών μέτρων πρωτοεμφανίστηκε  τον 12^ο αιώνα στη μουσική σχολή της Notre Dame με την εισαγωγή των ρυθμικών τρόπων.] Τα μέτρα χωρίζονται στο πεντάγραμμο με κάθετες γραμμές που ονομάζονται διαστολές, ενώ στο τέλος κάθε μουσικού έργου γράφεται διπλή διαστολή.

Μάλιστα το κάθε μέτρο χωράει συγκεκριμένο αριθμό χρόνων που ορίζεται από ένα κλάσμα που γράφεται στην αρχή κάθε μουσικού έργου. Ο αριθμητής μας δείχνει πόσους χρόνους θα έχουμε σε κάθε μέτρο και ο παρανομαστής μας δείχνει ποια αξία θα ισούται με ένα χρόνο (π.χ. 2/4 = 2 τα, 3/8 = 3 τι κοκ.).

Για να γράψουμε όμως μία μελωδία χρειαζόμαστε το πεντάγραμμο. Το πεντάγραμμο είναι ένα σύστημα που αποτελείται από πέντε γραμμές τις οποίες μετράμε από κάτω προς τα πάνω. Αυτές οι γραμμές δημιουργούν μεταξύ τους τέσσερα διαστήματα (κενά) τα οποία επίσης μετράμε από κάτω προς τα πάνω.

Επάνω στις γραμμές ή ανάμεσά τους (στα διαστήματα) γράφουμε τις νότες. Για να ξεκλειδώσουμε τα ονόματα από τις νότες χρησιμοποιούμε το κλειδί. Το κλειδί του Σολ της 2^ης γραμμής ορίζει ότι η νότα που θα γράφεται στη 2^η γραμμή θα ονομάζεται Σολ.

Στο παρακάτω παράδειγμα συνοψίζουμε όλα τα παραπάνω σε ένα ρυθμό σε 2/4 στη νότα Σολ:

Και πάλι βέβαια μπορούμε να δημιουργήσουμε επαναλαμβανόμενα ρυθμικά σχήματα που ξεπερνούν το όριο του μέτρου. Σε 2/4:

Σε 3/4:

Και σε 4/4:

Miguel Llobet Solés

Ο Miguel Llobet Solés (18 Οκτωβρίου 1878 – 22 Φεβρουαρίου 1938) ήταν ένας κλασικός κιθαριστής, γεννημένος στη Βαρκελώνη (Καταλονία). Ο Llobet ήταν ένας φημισμένος δεξιοτέχνης με εκτενείς περιοδείες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Έκανε πολύ γνωστές διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών της Καταλονίας  για σόλο κιθάρα και είναι επίσης συνθέτης πρωτότυπων έργων.

Βιογραφία

Ορισμένες λεπτομέρειες της βιογραφίας του Llobet είναι συγκεχυμένες και αντιθετικές. Ο γιος ενός ξυλουργού, βαπτίστηκε το μήνα της γέννησής του στην εκκλησία Sant Just i Pastor στην Carrer de la Palma de Sant Just, την οδό όπου πέρασε την παιδική του ηλικία, μερικούς δρόμους μακριά από την Carrer Gignàs, η οποία (από το 1884 έως το 1885) ήταν η κατοικία του – κατ’ επέκταση – δασκάλου του, Francisco Tárrega. Εκπαιδεύτηκε ως καλλιτέχνης, με κλίση στη ζωγραφική, και συνέχισε να ζωγραφίζει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η πρώτη του μουσική εκπαίδευση ήταν στο βιολί και στο πιάνο. Αργότερα έλαβε μία κιθάρα ως δώρο από ένα θείο. Το Δεκέμβριο του 1889, ο Llobet άκουσε τον Antonio Jiménez Manjón (1866–1919) να δίνει ένα ρεσιτάλ στο Teatre Catalunya στη Βαρκελώνη, και εμπνεύστηκε να ξεκινήσει μαθήματα κιθάρας με τον Magí Alegre.

Ο Llobet πρώτα γνώρισε, και έπαιξε για τον μεγάλο παιδαγωγό της κιθάρας Francisco Tárrega τον Οκτώβριο του 1892. Δύο χρόνια αργότερα άρχισε να μελετά μαζί του στο Municipal Conservatory of Music της Βαρκελώνης. Από δική του απόφαση, οι σπουδές του με τον Tárrega δεν φαίνεται να βασίζονταν σε κάποια συγκεκριμένη μέθοδο, αντιθέτως, ο  Llobet παρατηρούσε τον Tárrega να παίζει και στη συνέχεια πειραματιζόταν με τις τεχνικές του στο σπίτι. "Così, più che impararla, io sperimentavo la mia tecnica sulla chitarra" («Με τον τρόπο αυτό, περισσότερο από το να μαθαίνω, πειραματιζόμουν με την τεχνική μου στην κιθάρα»).

Άρχισε δίνοντας ιδιωτικές συναυλίες για φιλικές συγκεντρώσεις το 1898. Το 1900, συνάντησε τον Concepción Jacoby, τον προστάτη του Tárrega, ο οποίος έγινε επίσης και δικός του προστάτης, βοηθώντας τον να ξεκινήσει μία διεθνή καριέρα. Η πρώτη του δημόσια συναυλία έλαβε χώρα το 1901 στο Conservatory της Βαλένθια. Κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, εμφανίστηκε επίσης σε ωδεία στη Σεβίλλη και στη Μάλαγα, όπου του απονεμήθηκε ο τιμητικός τίτλος του Καθηγητή. Έπαιξε στο Teatro de la Comedia το 1902 και μπροστά στη Βασιλική οικογένεια στη Μαδρίτη το 1903.

Το 1904 παρουσιάστηκε στο Παρίσι η πρώτη συναυλία του Llobet εκτός Ισπανίας από τον Ricardo Viñes, το διάσημο πιανίστα. Τότε ήταν που ήλθε σε επαφή για πρώτη φορά με το κίνημα της avant garde. Το Παρίσι ήταν εμφανώς αρεστό στον Llobet, καθώς επέστρεψε για να ζήσει εκεί το 1905, δίνοντας συναυλίες σε ιδιαίτερα σημαντικούς χώρους όπως στη  Schola Cantorum, στη La Trompette και στη Société Nationale de Musique. Σύμφωνα με τον Ronald Purcell, έμεινε εκεί μέχρι το 1910. Στο βιογραφικό του σημείωμα που έγινε από τον Bruno Tonazzi, ο Llobet επέστρεψε στο Παρίσι το 1910 αλλά σύμφωνα με τον Purcell πιθανότατα μετακόμισε προσωρινά στο Buenos Aires εκείνο το έτος. Από εκεί εμφανίστηκε σε όλη τη Νότιο και Κεντρική Αμερική και στην Καραϊβική σε μία σειρά συναυλιών που οργανώθηκαν ως επί το πλείστο από τον Domingo Prat, (συγγραφέα του Diccionario de Guitarristas (1933)), τον Juan Anido (πατέρα της María Luisa Anido) και τον Ruiz Romero του εκδοτικού οίκου Romero y Fernandez. Το 1912, ο Llobet έδωσε τις πρώτες του συναυλίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, εμφανιζόμενος στην Βοστώνη, στη Φιλαδέλφεια και στη Νέα Υόρκη. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Παρίσι.

Στα επόμενα χρόνια, συνέχισε να δίνει συναυλίες σε όλη την Ευρώπη, κυρίως στο Βέλγιο και στην Ολλανδία. Κατά τη διάρκεια του 1913 και 1914 εμφανίστηκε σε όλη τη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Purcell, «Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Llobet επέστρεψε στο Buenos Aires», και συνέχισε να ταξιδεύει σε όλη την Αμερική, ενώ ο Tonazzi υποστηρίζει ότι κατά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επέστρεψε στην πατρίδα του. Στη διαδρομή των συναυλιών του Llobet φαίνεται να κυριαρχούν οι εμφανίσεις στην Αμερική εκείνη την εποχή, προσδίδοντας κάποια στήριξη στους ισχυρισμούς του Purcell, ωστόσο ο Purcell επίσης υπονοεί ότι ο Llobet ήταν στην Ισπανία περί το 1915, όπου δίδαξε τον πιο σημαντικό μαθητή του, τον Andrés Segovia.

Η αυτοβιογραφία του Segovia, γραμμένη στον αποκορύφωμα της καριέρας του, τον απεικονίζει ως αυτοδίδακτο – υπάρχουν βεβαίως παραδοχές για αναζήτηση των συμβουλών του Llobet για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά ο Segovia είναι απολύτως ξεκάθαρος για την έλλειψη κάποιας επιρροής στο παίξιμό του. Στην ηλικία των 22, ο  Segovia ήταν ακόμη αρκετά νέος για να έχει λάβει πολύτιμη καθοδήγηση. Ο Purcell επισημαίνει ότι «Στην ηλικία των είκοσι δύο (ο Segovia) αναζήτησε εκείνο που θεωρούσε τη μόνη απευθείας σύνδεση με τον Tárrega, τον Llobet, για την τελειοποίηση της τεχνικής του και ειδικά για τη μουσική που τόσο εκείνος όσο και ο Tárrega είχαν γράψει και διασκευάσει για την κιθάρα...» και ότι «ο Segovia του οποίου το στιλ της εκτέλεσης και η τεχνική του αποκαλύπτουν τις αρχές του Tárrega, βασικά επηρεάστηκε από τον Llobet....Αυτή η στιλιστική επιρροή μπορεί να ακουστεί αν συγκρίνουμε της ηχογραφήσεις του Llobet στην Parlophone Electric (Chanterelle Historical Recordings CHR 001) με τις ηχογραφήσεις του Segovia στην Angel, ZB 3896».

Ανάμεσα στο 1912 και το 1917, ο Llobet αναφέρεται να έχει κάνει τουλάχιστον μία προσπάθεια ηχογράφησης. Είναι γνωστό ότι περιόδευσε στις Ανατολικές Ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών το 1912, το 1914 και το 1917 και ο διακεκριμένος κιθαριστής Vahdah Olcott-Bickford, ο οποίος ζούσε στη Νέα Υόρκη εκείνη την εποχή, γράφει ότι «προσπάθησε να κάνει μια ηχογράφηση στο Bell Lab στο New Brunswick του New Jersey, αλλά δεν έμεινε ικανοποιημένος από τον ήχο».

Το 1920-1921, ο Llobet έπαιξε στην Ισπανία και περιόδευσε σε όλη τη Γερμανία, εμφανιζόμενος στο Μόναχο, τη Λειψία, τη Δρέσδη, την Κολωνία και τη Στουτγάρδη. Το 1922 ήταν στη Βιέννη για πρώτη φορά. Ευρισκόμενος στη Βιέννη, ο Llobet ήταν συχνά προσκεκλημένος στο σπίτι των γονιών της Luise Walker. Το 1924, περιόδευσε ξανά σε όλη τη Γερμανία και την Αυστρία, και έδωσε συναυλίες στην Αμερική το 1925. Επέστρεψε ξανά στην Αμερική το 1930 για να εμφανιστεί στο Spanish Arts Festival, υπό την αιγίδα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Ο βιολιστής Antonio Bossa τον είχε προτείνει, και υπέγραψε συμβόλαιο να δώσει έξι συναυλίες, και να ενορχηστρώσει και να εκτελέσει  τους Siete Canciones Españoles του Manuel de Falla με τη σοπράνο Nina Kochitz.

Το 1923, ξεκίνησε να διδάσκει τη María Luisa Anido (1907–1997) στο Buenos Aires. Περί το 1925, οι δυο τους εκτελούσαν ντουέτα και, σύμφωνα με τον Purcell, περί το 1930 ηχογράφησαν μερικές από τις ενορχηστρώσεις του Llobet για δύο κιθάρες στην εταιρεία Odeon-Parlophone με διανομή από την Decca. Αυτές οι ηχογραφήσεις, οι πρώτες ηλεκτρικές ηχογραφήσεις κλασικής κιθάρας, ακολουθήθηκαν από μία σειρά σόλο ηχογραφήσεων από τον Llobet στην Parlophon/Electric series έξω από την Βαρκελώνη. Οι σόλο ηχογραφήσεις εικάζεται ότι έχουν ηχογραφηθεί γύρω στο 1925, αλλά προέρχονται από δύο διαφορετικές πηγές: τις ηχογραφήσεις στην Odeon στην Αργεντινή καθώς και τις προηγούμενες ηχογραφήσεις στην Parlophon στη Βαρκελώνη. Σε απάντηση μιας ερώτησης ο Purcell υποστήριξε ότι «Ο Llobet δεν ενδιαφερόταν για το αποτέλεσμα των ακουστικών ηχογραφήσεων του 1915 και ηχογράφησε μόνο ηλεκτρικά.... Οι ηχογραφήσεις του έγιναν το 1925 και αργότερα με τη Maria Anido».

Ο Llobet περιόδευσε στην Ευρώπη ξανά το 1930-1931, με εμφανίσεις στο Λονδίνο, το Βερολίνο, το Αμβούργο, το Μόναχο, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη και την Μπολόνια ανάμεσα σε άλλες. Ακούγοντάς τον στο Βερολίνο ο Paul Hindemith εξέφρασε την πρόθεση να συνθέσει για κιθάρα αλλά δεν την ακολούθησε επαρκώς – το μόνο έργο του Hindemith για την κιθάρα, το Rondo για τρεις κιθάρες, γράφτηκε το 1925.

Από το 1932 έως το 1934, ο Llobet δίδαξε το νεαρό Κουβανό βιρτουόζο José Rey de la Torre στο σπίτι του στη Βαρκελώνη. Δεν φαίνεται να έδωσε αρκετές συναυλίες εκείνο τον καιρό, αλλά συντήρησε τις καλλιτεχνικές του επαφές. Ο Rey γράφει, «Όταν έφτασα στη Βαρκελώνη το 1932, είχε σχεδόν αποσυρθεί από τις ζωντανές εμφανίσεις. Κατά τη διάρκεια των τριών ετών που ήμουν εκεί έφυγε από την πόλη μόνο μία φορά για μια σειρά συναυλιών ενός μήνα στη Σκανδιναβία».

Ο Llobet φαίνεται να είχε μία σχετικά απομονωμένη ζωή μετά το τέλος της καριέρας του. Ο Rey de la Torre ο οποίος, ως μαθητής του Llobet, πιθανόν να ήταν ο πιο συχνός του επισκέπτης, γράφει ότι  «ο Llobet δεν είχε πολλούς επισκέπτες...». Φαίνεται να πήγαινε συχνά σε συναυλίες, περπατώντας με τη σύζυγό του, στο Palau κοντά στο σπίτι του, και συναντούσε ορισμένους σημαντικούς καλλιτέχνες στο μεγάλο του διαμέρισμα στη Via Layetana No. 46 στη Βαρκελώνη: ο Emilio Pujol ήταν συχνός επισκέπτης και ο Manuel de Falla είναι γνωστό ότι τον επισκεπτόταν όποτε βρισκόταν στην πόλη.

Ο ισχυρισμός του Philip J. Bone στο The Guitar and Mandolin ότι ο  Llobet «σκοτώθηκε το 1937, σε μία αεροπορική επιδρομή στη Βαρκελώνη κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου» έχει καταρριφθεί από όλες τις αξιόπιστες πηγές. Ωστόσο, η συναισθηματική φόρτιση κατά την πολιορκία της Βαρκελώνης μπορεί να ξεκίνησε την καθοδική πορεία της υγείας του. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1938 ο Llobet πέθανε από πλευρίτιδα στη Βαρκελώνη.

Τα πλήρη έργα του, ως Urtext επιμελημένα από τον Καθηγητή Ron Purcell, εκδίδονται από την Chanterelle Verlag.